‘ความล้มเหลวที่ประสบความสำเร็จ’: แนะนำเทคโนโลยีการเกษตรบนพื้นที่ลาดชันในภาคเหนือของประเทศไทย

คุณเดฟมาเมืองไทยสองปีก่อนซึ่งพอดีกับโอกาสที่ได้รับหน้าที่ในขณะนี้ ที่ผ่านมาเกษตรกรชาติพันธุ์กลุ่มน้อยที่อาศัยตามไหล่เขาประสบกับปัญหาผลผลิตที่ลดลงแม้พวกเขาจะพยายามใช้ปุ๋ยเคมีให้มากขึ้น

แม้แต่คุณเดฟเอง ผู้ไม่ได้จบการศึกษาด้านเกษตรกรรมโดยตรง ก็มองเห็นสาเหตุของปัญหานี้ได้ชัดเจน นั่นคือการกัดกร่อนและถูกกัดเซาะของดินทำให้หน้าดินหายไปและเหลือไว้เพียงดินที่ไม่มีอินทรีย์วัตถุ เกลือแร่หรือสารอาหารรอง

แต่น่าดีใจที่คุณเดฟได้รับคำปรึกษาจากมิชชันนารีที่ช่วยเหลือในด้านการเกษตรท้องถิ่น ได้เรียนรู้เกี่ยวกับเทคโนโลยีการเกษตรบนพื้นที่ลาดชัน (Sloping Agriculture Land Technology หรือตัวย่อคือ SALT) จากกลุ่มบุคคลที่เป็นผู้คิดค้นวิธีการนี้ในประเทศฟิลิปปินส์ ท่านได้รับคำแนะนำที่เป็นประสบการณ์ตรง จึงทำให้คุณเดฟได้รู้จักระบบนี้เป็นอย่างดี

นอกจากนี้รัฐบาลยังมอบเมล็ดพันธุ์ฟรีเพื่อสนับสนุนและส่งเสริมการอนุรักษ์ในหมู่เกษตรกรที่ทำการเกษตรตามไหล่เขาทางภาคเหนือของประเทศไทย ดังนั้นคุณเดฟจึงมีความรู้ในวิธีการและชนิดของเมล็ดพันธุ์ที่จำเป็นต้องใช้เพื่อเป็นการแก้ไขปัญหาที่เกษตรกรกำลังพบอยู่

เนื่องจากทักษะด้านภาษาไทยของคุณเดฟยังมีไม่เพียงพอที่จะจัดการสอนการอบรมด้วยตนเอง คุณเดฟจึงได้จ้างเกษตรกรที่อยู่ทางภาคเหนือท่านหนึ่งที่รู้จักกับเกษตรกรกลุ่มนี้อยู่แล้ว โดยเกษตรกรท่านนี้เข้าใจเกี่ยวกับระบบการอนุรักษ์ดินและน้ำบนพื้นที่สูงแบบ SALT ได้อย่างรวดเร็ว มีความมั่นใจ สื่อสารได้ดี และมีใจเป็นห่วงเกษตรกรชายขอบเหล่านี้

แน่นอนที่การมีวิธีการที่ง่ายและพิสูจน์มาแล้ว อีกทั้งมีเมล็ดพันธุ์ฟรี เครื่องไม้เครื่องมือฟรี ความช่วยเหลือฟรี และโอกาสของผลผลิตที่จะเพิ่มขึ้น เดฟจึงไม่คาดหวังเพียงจะให้เกิดการยอมรับและเกิดการนำไปใช้ในฤดูกาลเพาะปลูกที่กำลังจะถึงในขณะนั้นเท่านั้น แต่เขาหวังว่าจะมีการยอมรับกันอย่างกว้างขวางเมื่อเกษตรกรคนอื่นๆในละแวกนั้นได้เห็นถึงปริมาณผลผลิตที่เพิ่มขึ้น

เป็นธรรมดาที่เดฟค่อนข้างจะเสียใจและผิดหวังที่มีเกษตรกรเพียง 1 คนในจำนวน 35 คนที่เข้าร่วมอบรมเชิงปฏิบัติการของ SALT มี 1 คนนั้นที่นำสิ่งที่ได้เรียนรู้ไปใช้ในที่ดินผืนหนึ่งของตน เขาคนนั้น คือคุณชูวาที่ประสบความสำเร็จในผลผลิตที่เพิ่มขึ้นเป็นระยะเวลาหลายปี เขาดีใจมากเพราะผลผลิตที่ได้แต่ละปีนั้นเพิ่มขึ้นกว่าปีก่อนเสมอ และด้วยผลกำไรที่ได้เขาสามารถเปลี่ยนหลังคาบ้านใหม่ รวมถึงซื้อรถมอเตอร์ไซค์และรถกระบะได้

นอกจากนั้น ถึงแม้เกษตรกรรายย่อยคนอื่นๆที่ปลูกพืชผลใกล้เคียงกับที่ดินของคุณชูวาได้เห็นผลผลิตที่เพิ่มขึ้น แต่ก็ไม่มีใครที่จะทดลองใช้วิธีการของ SALT เลย คุณเดฟจึงรู้สึกไม่เข้าใจเป็นอย่างมาก เขาสงสัยว่า... “มีอะไรที่ผมทำผิดพลาดไป?” “เพราะอะไรจึงมีหลายคนที่ไม่สนใจในสิ่งที่จะช่วยให้พวกเขามีรายได้เพิ่มขึ้นและยกฐานะความเป็นอยู่ให้ดีขึ้น? คำถามเหล่านี้จึงเป็นจุดเริ่มต้นของการเดินทางอันยาวนานและต่อเนื่องในการแสวงหาความเข้าใจในการพัฒนาชุมชนและวิธีการที่จะนำมาใช้เพื่อเพิ่มขีดความสามารถของชุมชนได้

ในที่สุด คุณเดฟจึงเริ่มที่จะได้รับข้อมูลเชิงลึกที่เกี่ยวข้องกับปัจจัยและแรงกระตุ้นที่เขาไม่เคยคิดถึงมาก่อนตอนที่เข้ารับการอบรมการศึกษาเพื่อพัฒนาชุมชน และแม้ขณะที่นำโครงการพัฒนาชุมชนนี้ไปใช้ สิ่งที่เป็นข้อมูลเชิงเลิกเหล่านี้ได้แก่

• ความกลัว
• ความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้น
• ‘การยอมรับกราฟระฆังคว่ำ (Bell Curve)'
• การยินยอมจากชุมชน
• ทัศนคติเกี่ยวกับความยากจน
• อิทธิพลของตลาดที่ไม่ยุติธรรม
• การต่อต้านการเปลี่ยนแปลงใหม่ๆ
• ความกลัวว่าคนอื่นจะอิจฉา
• การให้ความเคารพกับวิธีปฏิบัติดั้งเดิม
• การตั้งข้อสมมุติฐานผิดๆ
• การไม่ไว้ใจ
• ความสำคัญของการสร้างความสัมพันธ์และความเป็นเจ้าของ
• ลำดับเหตุการณ์และเวลาที่เกิดขึ้น, และอื่นๆ

หากท่านต้องการข้อมูลเชิงลึกเหล่านี้หรือข้ออื่นๆเพิ่มเติมที่ได้จากประสบการณ์นี้ ท่านสามารถลงชื่อสมัครเพื่อใช้ชุดเครื่องมือตอบกลับอัตโนมัติของเดฟ series Discoveries in Effective Community Development  (ภาษาอังกฤษ) ที่เป็นการอธิบายถึงหลักการง่ายๆแต่เป็นหลักการสำคัญที่เขาได้ทำการสอนนักพัฒนาหลายร้อยคนในช่วงเวลา 17 ปีที่ผ่านมาหลังจากที่พบกับประสบการณ์ดังที่กล่าวมานี้